Trong nỗ lực xây dựng bộ máy hành chính nhà nước hiện đại, hiệu lực và hiệu quả, Chính phủ đang triển khai kế hoạch tinh gọn bộ máy Chính phủ. Theo định hướng mới, cơ cấu tổ chức của Chính phủ sẽ giảm từ 30 đầu mối còn 21, bao gồm 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ và 4 cơ quan trực thuộc. Đây là một bước đi chiến lược nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo chức năng, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước, và phù hợp với yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.
Cơ cấu hợp nhất các bộ và cơ quan ngang bộ
Theo thông tin từ Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, thực hiện định hướng của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW, Chính phủ sẽ tiến hành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Theo đó, số lượng các bộ và cơ quan trực thuộc Chính phủ sẽ được giảm từ 30 đầu mối xuống còn 21 đầu mối, bao gồm 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ, và 4 cơ quan thuộc Chính phủ.
Theo kế hoạch, Chính phủ sẽ thực hiện sắp xếp lại các bộ và cơ quan ngang bộ thông qua việc hợp nhất một số đơn vị, cụ thể:
- Hợp nhất Bộ Kế hoạch và Đầu tư với Bộ Tài chính: Hai bộ này sẽ được gộp lại thành một đơn vị mới, với tên gọi dự kiến là Bộ Tài chính và Đầu tư Phát triển hoặc Bộ Kinh tế Phát triển.
- Hợp nhất Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Xây dựng: Đơn vị mới sau sắp xếp dự kiến mang tên Bộ Hạ tầng và Đô thị, nhằm đảm bảo sự đồng bộ trong quản lý và phát triển hạ tầng, giao thông và đô thị.
- Hợp nhất Bộ Tài nguyên và Môi trường với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn: Sự hợp nhất này sẽ hình thành Bộ Nông nghiệp, Tài nguyên và Môi trường, góp phần giải quyết tình trạng chồng chéo trong quản lý các lĩnh vực liên quan đến tài nguyên nước, lưu vực sông và đa dạng sinh học.
- Hợp nhất Bộ Thông tin và Truyền thông với Bộ Khoa học và Công nghệ: Tên gọi dự kiến của bộ mới là Bộ Chuyển đổi số và Khoa học Công nghệ, hoặc Bộ Chuyển đổi số, Khoa học, Công nghệ và Thông tin, nhằm tăng cường sự phối hợp trong lĩnh vực công nghệ và truyền thông.
- Hợp nhất Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội với Bộ Nội vụ: Sau khi hợp nhất, bộ này dự kiến mang tên Bộ Nội vụ và Lao động, trong khi các chức năng như quản lý giáo dục nghề nghiệp, bảo trợ xã hội, và phòng chống tệ nạn xã hội sẽ được chuyển giao cho các bộ khác như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế.
Chuyển giao nhiệm vụ và tái cơ cấu các bộ khác
- Bộ Y tế: Dự kiến tiếp nhận thêm nhiệm vụ từ Ban Bảo vệ và Chăm sóc Sức khỏe Trung ương khi ban này chấm dứt hoạt động. Đồng thời, Bộ Y tế sẽ quản lý các lĩnh vực bảo trợ xã hội, chăm sóc trẻ em, và phòng chống tệ nạn xã hội, hiện thuộc thẩm quyền của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.
- Bộ Ngoại giao: Chuyển giao chức năng chính từ Ban Đối ngoại Trung ương và Ủy ban Đối ngoại Quốc hội khi hai đơn vị này dừng hoạt động.
- Bộ Quốc phòng: Sẽ điều chỉnh lại đầu mối tổ chức bên trong theo quyết định của Bộ Chính trị. Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng sẽ được chuyển về Bộ Quốc phòng quản lý.
- Ủy ban Dân tộc: Dự kiến tiếp nhận chức năng quản lý của Ban Tôn giáo Chính phủ từ Bộ Nội vụ, đồng thời đảm nhiệm vai trò trong công tác giảm nghèo, hiện do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phụ trách.
- Học viện Hành chính Quốc gia: Dự kiến sáp nhập vào Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh để tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả đào tạo.
- Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hợp nhất với Bộ Nội vụ (sau khi chuyển một số chức năng sang Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế)
Quá trình tái cơ cấu này không chỉ giúp giảm số lượng đầu mối mà còn tinh gọn tổ chức, cải thiện hiệu quả hoạt động, tránh chồng chéo trong chức năng và nhiệm vụ. Đây là bước tiến lớn trong công cuộc đổi mới, phù hợp với xu thế hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Cải tổ tổ chức bên trong và giảm đầu mối
Chính phủ đã đề xuất phương án tái cơ cấu các cơ quan thuộc Chính phủ và các đơn vị liên quan, bao gồm việc chấm dứt hoạt động của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia. Đồng thời, sẽ tiến hành sắp xếp lại các tổ chức như Viện Hàn lâm Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, cùng hai Đại học Quốc gia tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Dựa trên chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương, phương án tổ chức bộ máy Chính phủ nhiệm kỳ khóa XV và XVI (2026-2031) được định hướng tinh gọn với cấu trúc gồm 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ (giảm 5 bộ so với hiện tại) và 4 cơ quan thuộc Chính phủ (giảm 4 cơ quan). Việc điều chỉnh này sẽ tập trung vào việc tối ưu hóa chức năng và nhiệm vụ của các bộ và cơ quan ngang bộ, nhằm giảm thiểu sự chồng chéo, giao thoa trong quản lý nhà nước.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, sau khi thực hiện các biện pháp sắp xếp, bộ máy Chính phủ và các cơ quan trực thuộc sẽ giảm ít nhất 15-20% đầu mối tổ chức (ngoại trừ Bộ Công an và Bộ Quốc phòng, thực hiện theo quy định riêng của Bộ Chính trị). Điều này không bao gồm các đơn vị cần hợp nhất hoặc sáp nhập do có sự trùng lặp về chức năng và nhiệm vụ.
Để giảm thiểu các tác động tiêu cực đến đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, cần triển khai các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và mang tính ưu tiên, nhằm đảm bảo quyền lợi và giảm áp lực tâm lý cho họ trong quá trình tái cơ cấu. Điều này giúp đội ngũ yên tâm công tác và thích nghi với các thay đổi trong hệ thống quản lý.
Ngoài ra, quá trình sắp xếp không chỉ đơn thuần tập trung vào việc hợp nhất cơ học mà còn đi đôi với giảm biên chế, tái cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Mục tiêu là nâng cao chất lượng nhân sự, đảm bảo đáp ứng tốt các yêu cầu công việc trong bối cảnh mới.
Kết thúc hoạt động của Ban cán sự đảng Chính phủ: Định hướng tổ chức lại hệ thống bộ máy
Chính phủ đề xuất phương án kết thúc hoạt động của Ban Cán sự Đảng Chính phủ, thay thế bằng việc thành lập Đảng bộ Chính phủ trực thuộc Trung ương. Đảng bộ này sẽ bao gồm các tổ chức đảng tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cũng như một số đảng bộ trong các tập đoàn kinh tế, tổng công ty và ngân hàng thương mại nhà nước. Tuy nhiên, Đảng bộ Quân đội và Đảng bộ Công an vẫn trực thuộc Trung ương như hiện nay. Một cơ quan chuyên trách sẽ được thành lập để tham mưu và hỗ trợ hoạt động của Đảng bộ, đặt tại Cơ quan Chính phủ.
Cơ cấu tổ chức Đảng ủy Chính phủ dự kiến gồm: Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Bí thư, và Phó Bí thư. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ sẽ giữ vai trò Bí thư Đảng ủy, các Phó Thủ tướng và một số thành viên Chính phủ tham gia Ban Thường vụ. Dự kiến cũng sẽ có một Phó Bí thư chuyên trách. Bộ Chính trị sẽ chỉ định nhân sự của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và các vị trí lãnh đạo khác, đồng thời quy định nhiệm vụ của Ban Thường vụ Đảng ủy tương tự với Ban Cán sự Đảng Chính phủ hiện tại.
Để phù hợp với cơ cấu mới, hoạt động của các Ban Cán sự Đảng tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ sẽ chấm dứt. Thay vào đó, lập Đảng bộ các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trực thuộc Đảng bộ Chính phủ gồm có Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Bí thư và Phó Bí thư. Cụ thể, Bộ trưởng sẽ giữ vai trò Bí thư Đảng ủy, các Thứ trưởng và Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ sẽ tham gia Ban Thường vụ. Một Phó Bí thư chuyên trách cũng sẽ được bổ nhiệm để hỗ trợ công tác lãnh đạo. Cơ cấu này đảm bảo chức năng, nhiệm vụ của Ban Thường vụ Đảng ủy tương đương với Ban Cán sự Đảng hiện nay.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng khẳng định sẽ tiếp tục xây dựng bộ máy nhà nước theo nguyên tắc “Tinh – Gọn – Mạnh – Hiệu năng – Hiệu lực – Hiệu quả” như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Các cải cách sẽ tuân thủ Hiến pháp, Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết của Trung ương và các chỉ đạo của Bộ Chính trị trong việc tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW.
Việc cải cách này sẽ giúp xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng, như đã được nhấn mạnh trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết của Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII về xây dựng Nhà nước pháp quyền và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, việc sắp xếp lại bộ máy Chính phủ sẽ giúp phát huy hết vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ, đảm bảo hoạt động công khai, minh bạch, hiệu quả và phù hợp với yêu cầu xây dựng Chính phủ dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại. Đồng thời, sẽ cải tiến cơ cấu tổ chức bên trong các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, giảm bớt đầu mối và tinh gọn tổ chức, hướng tới nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Như vậy, việc tinh gọn bộ máy Chính phủ từ 30 xuống còn 21 đầu mối là bước cải cách quan trọng, giúp giảm chồng chéo, nâng cao hiệu quả quản lý và đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước. Đây là minh chứng cho quyết tâm xây dựng một Chính phủ hiện đại, minh bạch và hiệu lực, phục vụ tốt hơn lợi ích của nhân dân.
Theo dõi Nét Đẹp Cuộc Sống để cập nhật thêm những thông tin và kiến thức hay mỗi ngày.
